पोखरा-
कास्कीमा कृषिप्रतिको बढ्दो अनिच्छा र बसाइँ सराइका कारण कोदोको उत्पादन घट्दै गएको छ । पछिल्ला वर्षमा पहाडी क्षेत्रबाट बेँसीतर्फ बसाइँ सर्ने क्रम बढेपछि ती क्षेत्रमा कोदो उत्पादन हुने जग्गा बाँझै रहन थालेको छ । जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका कृषि प्रसार अधिकृत प्रकाश बस्ताकोटीका अनुसार जिल्लामा खेती हुने क्षेत्रफल घटेर १४ हजार ७०० हेक्टर पुगेको छ ।जिल्लामा कोदोको उत्पादकत्व प्रतिहेक्टर १।२ मेट्रिक टन रहेको छ । हाल कुल १७ हजार ७०० मेट्रिक टन कोदो उत्पादन हुने गरेको बस्ताकोटीको भनाइ छ । कास्की जिल्ला तथा यस आसपासका स्याङ्जा, तनहुँ, लम्जुङ, गोरखा, पर्वत, बागलुङ, म्याग्दीमा समेत कोदोको उत्पादन घट्दै गएको छ । कोदोखेती कम हुन थालेसँगै यसका विभिन्न प्रजाति पनि लोप हुँदै गएका छन् ।
दुधे काले, कुकुर काने, ठूलो कोदो, ज्याउदी खोले, देउराली काले, माझठाने, चुल्ठे, कालो डल्ले, सम्धी, सेतो झ्यापे, सिर्कुताने, हुम्ला डल्लेजस्ता प्रजातिका कोदो लोप हुँदै गएका छन् । पछिल्लो समय कोदो लगाउने ठाउँमा कृषकले घैया प्रजातिका साथै पाखे धान लगाउन थालेका छन् ।भरतपोखरी, निर्मलपोखरी, कृष्तिनाच्ने चौर, माझठानालगायत ठाउँमा पाखे धान लगाउने क्रम बढेका कारण कोदोखेती गर्ने क्षेत्रफल घट्दै गएको भरतपोखरीका किसान रामेश्वर अधिकारी बताउनुहुन्छ । श्रम बढी लाग्ने तथा जनशक्ति अभावका कारण त्यसको विकल्पमा पाखे धान तथा घैया धान किसानको रोजाइ बनेको छ । कोदो रोटी, ढिँडो, पुवाजस्ता परिकार बनाउन प्रयोग गरिन्छ भने यसबाट घरेलु मदिरा समेत बनाउने गरिन्छ । रासस
