पोखरा न्यूज -१०, पुष । सन् २०१९ मा करिब चार हजार विदेशी पर्यटकले उपल्लो मुस्ताङको भ्रमण गरेका छन् । जनवरीदेखि नोबेम्बरसम्म ११ महिनामा तीन हजार ८ सय ६३ विदेशी पर्यटकले उपल्लो मुस्ताङको भ्रमण गरेका हुन । यो सङ्ख्या सन् २०१८ को सोही अवधिको भन्दा १.५० प्रतिशतले कम हो ।
अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप)को इलाका संरक्षण कार्यालय लोमान्थाङका प्रमुख तुलसी दाहालका अनुसार २०१८ को जनवरीदेखि नोबेम्बर महिनासम्म तीन हजार ९ सय २२ ले उपल्लो मुस्ताङ भ्रमण गरेका थिए । चालू अङ्ग्रेजी महिना डिसेम्बरको तथ्याङ्क प्राप्त हुन बाँकी छ ।
एक्यापको कागबेनीस्थित चेकपोष्टले अर्धनिषेधित क्षेत्रको रुपमा रहेको उपल्लो मुस्ताङ भ्रमणमा जाने पर्यटकको तथ्याङ्क राख्ने गरेको छ । जनवरीमा १०, फेब्रअरीमा ९, मार्चमा १ सय २, अप्रिलमा ४ सय ७०, मेमा ६ सय ४०, जुनमा १ सय ४, जुलाइमा २ सय ५३, अगस्तमा ४ सय ३४, सेप्टेम्बरमा ५ सय ५०, अक्टोबरमा ९ सय ६७ र नोबेम्बरमा ३ सय २४ जना पर्यटक उपल्लो मुस्ताङ भ्रमणमा गएको तथ्याङ्क छ ।
आगामी सन् २०२० लाई नेपाल भ्रमण वर्षको रुपमा मनाउने तयारी भइरहेका बेला राष्ट्रिय तथ्याङ्कको अनुपातमा उपल्लो मुस्ताङ घुम्ने पर्यटकको सङ्ख्याले मुस्ताङका सरोकारवालालाई चिन्ता पैदा गरेको छ । महङ्गो प्रवेश शुल्क, भ्रमण अनुमतिका लागि झञ्जटिलो प्रक्रिया र पुराना पदमार्ग सडकमा परिणत हुँदा पर्यटक आगमनमा असर परेको लोमान्थाङ होटल व्यवसायी सङ्घका कोषाध्यक्ष रामबहादुर गुरुङले बताए ।
पर्यटक बढाउन वैकल्पिक पदमार्ग सञ्चालन, प्रचारप्रसार र प्रवेश शुल्क घटाउन स्थानीयवासीले एक वर्षयता दबाबमूलक कार्यक्रम गर्दै आएका छन् । चीनको सीमा क्षेत्रमा अवस्थित लोमान्थाङ र दामोदरकुण्ड लोघेयकर गाउँपालिकामा पर्ने उपल्लो मुस्ताङ भ्रमणका लागि विदेशीले कम्तीमा दुई जनाको समूह बनाएर अध्यागमन विभागलाई ५ सय डलर तिरेर १० दिनका लागि अनुमति लिनुपर्ने व्यवस्था छ ।
दश दिनभन्दा बढी बस्नुपर्दा कारण खुलाएर प्रति दिन ५० डलरका दरले अतिरिक्त शुल्क बुझाउनुपर्छ । काठमाडौँबाट अनुमति लिएर भ्रमणमा आउनुपर्छ । भौगोलिक रुपमा विकट र दुर्गम क्षेत्रमा करोडौँ खर्चेर सुविधा सम्पन्न होटल खोल्ने क्रम बढेको छ । महङ्गो शुल्क र झञ्जटिलो प्रक्रियाका कारण पर्याप्त पर्यटन नआउँदा व्यवसाय सङ्कटमा परेको होटल व्यवसायी गुरुङले बताए।
‘प्रवेश शुल्क महङ्गो भएका कारण सबै वर्ग र आर्थिक हैसियतका पर्यटक उपल्लो मुस्ताङ घुम्न आउन नसकेको ठहर गर्दै शुल्क घटाउन गाउँपालिका, प्रदेश र सङ्घीय सरकारसम्म ज्ञापनपत्र बुझाएका छौँ”, गुरुङले भने , “शुल्क नघटे हामी आन्दोलनमा जाने तयारीमा छौँ । डिसेम्बरसम्म सरकारको निर्णय पर्खेर बसेका छौँ ।”
दुई वटा गाउँपालिकामा ३० लाखदेखि २० करोडसम्म लगानीका दैनिक ५ सय जना बास बस्न सक्ने क्षमताका करिब ५० वटा रिसोर्ट, होटल तथा लज सञ्चालनमा छन् । यस वर्ष थप ५० बेड क्षमताका होटल थपिँदै छन् । सडक सुविधासँगै बिदा र चाडपर्वको समयमा आन्तरिक पर्यटकको आगमन बढेपनि नियमित छैन । एक्याप लोमान्थाङका अनुसार सन २०१६, १७ र १८ मा क्रमशः तीन हजार ९ सय १८, चार हजार १५ र तीन हजार ९ सय ४६ विदेशीले उपल्लो मुस्ताङ घुमेका थिए ।
पर्यटक आगमन बढाउन नयाँ पदमार्ग र गन्तव्यको खोजीमा लागेको एक्याप लोमान्थाङका श्रीकृष्ण न्यौपानेले बताए । पुरानो पदमार्ग सडकका कारण विस्थापित भएकाले विभिन्न बस्ती, गुफा, गुम्बा र दरबार भएका क्षेत्रलाई समेटेर पदमार्ग सञ्चालनको तयारी गरेको उनले बताए ।
सडक बनेपछि पैदल यात्रा गर्ने पर्यटकलाई धुलो र धुवाँले असर गरेको छ । पर्यटकको बसाइ छोटिएको छ । यातायातको साधनबाट यात्रा गर्दाबीचका पर्यटकीयस्थल ओझेलमा परेका चराङकी अगुवा माया विष्टले बताइन । पहिले दश दिने लाग्नेमा अहिले तीन चार दिनमै भ्रमण गर्न सकिने भएको छ । पर्यटक सिधै कुनै ठाउँमा जाने भएकाले बीचका बस्तीको व्यवसायमा असर परेको हो ।
सन १९९२ मा उपल्लो मुस्ताङमा पर्यटकलाई भ्रमणका लागि खुल्ला गर्दा पहिलो वर्ष ४ सय ८३ जना पर्यटक आएका थिए । सन् २००७ सम्म प्रतिदिन सत्तरी डलर प्रवेश शुल्क हुँदा वार्षिक ८ सय पर्यटक आउने गरेकोमा शुल्क घटाएपछि बढेका थिए ।
कलात्मक पहाड, उजाड मरुभूमि जस्तै भूगोल, माटोले बनाइएका घर, हिमाली जीवनशैली, पुरानो तिब्बती संस्कृति, ऐतिहासिक महत्वका दरबार, गुफा, गुम्बा, छोर्तेन, कोरला नाका यस क्षेत्रको आकर्षण हो ।
